Еңбек өнімділігі немесе экономикалық өсу заңын қалай өзгертуге болады?
20.09.2023
 Бұл институтымыздың басқарма төрағасы Руслан Сұлтановтың блогы.Құрметті оқырмандар, Экономикалық зерттеулер институтының Басқарма Төрағасының блогына қош келдіңіздер! Сіздерді конференциялардың ресми залдарында емес, Иститутымыздың электрондық кеңістігінде біріге отырып, маңызды экономикалық мәселелерге шолу жасап, талқылауға арналған блогымда көргеніме өте қуаныштымын. Біздің мақсатымыз - сіздерді өзекті проблемалар мен ағымдағы әлемдік жаңалықтар туралы хабардар етіп қана қоймай, жаһандық экономикалық диалогты қолдауға өз үлесіңізді қоса алатын нақты алаң құру. Сондықтан, мен сіздерді осы диалогқа қосылуға шақырамын. Болашақты бірге жасайық! Руслан Сұлтанов "Экономикалық зерттеулер институты" АҚ Басқарма төрағасы Еңбек өнімділігі немесе экономикалық өсу заңын қалай өзгертуге болады? №1 пост. Белгілі жауап:КӨП ЖҰМЫС ІСТЕУ КЕРЕК! (спойлер — мүлдем олай емес) Ел экономикасы — бұл өте күрделі, көп деңгейлі тетік. Оған ең кішкентай дүкендерден бастап ірі корпорацияларға дейінгі барлық компаниялар қатысады. Соңғы уақытта экономиканың даму деңгейін бағалау үшін ЖІӨ ғана емес, еңбек өнімділігі де жиі қолданылады. Экономикалық өсуді, бәсекеге қабілеттілікті және өмір сүру деңгейін өлшеу шарасы ретінде белгілі бір елде тауарлар мен қызметтерді өндіруге енгізілген ресурстардың қаншалықты тиімді пайдаланылатындығын анықтайтын — еңбек өнімділігі. Қарапайым мысал: бір баррель мұнайды шикі түрде 80 доллардан сәл аса бағаға сатуға болады, сонда, өндіріс құнын ескере отырып, пайдамыз шамамен 30 АҚШ долларын құрайды. Ал сол баррель мұнайдан шамамен 100 литр 95 бензинін алуға болады. Әлемдегі 1,34 АҚШ доллары құрайтын орташа құнын ескере отырып, біз сол баррель үшін 134 доллар аламыз, ал қайта өңдеу мен тасымалдауды ескере отырып, пайда шамамен 50-60 АҚШ долларын құрайды. Әрі қарай тіптен көбірек! Бір баррель мұнайдан ПЭТ пластиктің шамамен үштен бір тоннасын алуға болады, ал мұнда бағалар мүлдем басқа — жайылған табақтар осы үштен бір тонна үшін 600-1000 долларға дейін сатылуы мүмкін. Айырмашылықты сезесіз бе? Еңбек өнімділігі — бұл жұмысшылар тобы белгілі бір уақыт аралығында өндіретін тауарлар мен қызметтердің саны (есептеулерде санағанда сағатына жоғары). Өнімділік көбінесе өнім шығару серпінімен салыстырғанда айқынырақ көрінеді, ал экономиканың дамуы туралы әсіресе үрдіс, яғни болып жатқан трендтер айтады. Егер өнімділік өссе, онда экономика да өседі. Еңбек өнімділігі — бұл көптеген адамдар іздейтін құпия, өйткені бұл көрсеткіш, әрине, мемлекет экономикасына ғана емес, сонымен қатар кәсіпорындарға, салалар мен өндірістерге де қатысты. Төмен өнімділік "жұмыс істейтін кедейлер" құбылысының негізгі себептерінің бірі болып табылады: бұл адамдар тоқтамай жұмыс жасайды, көбінесе бейресми немесе қосалқы шаруашылықта жұмыс істейді, бірақ кірісі сонда да өте төмен болып келеді. Еңбек өнімділігінің артуының индикаторы өндірістің неғұрлым ұтымды пайдаланылуы, неғұрлым үйлесімді жұмыс істеуі есебінен қосылған құнның өсуі болып табылады. Егер қызметкерлер неғұрлым ұтымды, жылдам, шебер жұмыс істесе, сондай-ақ өндірісті жаңғырту, ақау санын азайту немесе технологиялық инновацияларды енгізу жағдайында бұл нәтижеге қол жеткізуге болады. Еңбек өнімділігі мен еңбек сапасын ажырату маңызды: еңбек сапасы ішкі маңызды қасиет, ал өнімділік оның сапасының өсуіне негізделген еңбек процесінің нәтижесі ретіндегі сыртқы қасиет. Еңбек өнімділігін талдау және есептеу экономиканың немесе кәсіпорынның жеке секторы үшін де, бүкіл ел экономикасы үшін де өте маңызды, себебі осындай талдаулар әлсіз жақтарды анықтауға және өсу әлеуетін бағалауға мүмкіндік береді. Сондықтан біз әлемдік статистиканы, халықаралық тәжірибені, әрине, Қазақстандағы жағдайды және нәтижесінде елдегі еңбек өнімділігінің тиімділігін жақсарту және арттыру бойынша ұсыныстарды көрсететін #еңбекөнімділігі посттардың сериясын іске қосамыз. See you soon! Барлық материалдар
Қарау саны: 12 |
|
